Esc - phím quan trọng nhất trên bàn phím

Có một nút trên keyboard máy tính mà ai cũng có thể bấm không cần nhìn, không sợ nhấn nhầm sang phím khác bởi nó đứng độc lập, "riêng một góc trời", đó là Esc (thoát).

Mỗi bàn phím thông thường chứa hơn 100 nút bấm và tần suất sử dụng phụ thuộc vào nhu cầu của mỗi người. Có những phím được thường xuyên dùng đến mức người ta không nhìn nhưng vẫn xác định được vị trí của chúng như phím cách (Space), phím Enter...

Tuy nhiên, có một phím không được sử dụng nhiều nhưng lại được đánh giá là quan trọng nhất: phím Escape (viết tắt là Esc). Nó là phím duy nhất được phép đứng riêng rẽ với các phím khác ở góc trên cùng bên trái keyboard - vị trí đầu tiên, "trang trọng" nhất xét theo thói quen quan sát từ trái sang phải, từ trên xuống dưới của con người.

Khi đang duyệt web, kéo file từ thư mục này đang thư mục khác hay thực hiện bất cứ điều gì, mọi người có thể bấm Esc để hủy hành động đó. Esc có nghĩa "dừng hành động đang thực hiện và quay trở lại trạng thái trước".

"Esc là mệnh lệnh dành cho máy tính: 'Này, nghe đây, hãy dừng việc đang làm. Tôi cần kiểm soát lại'. Nói cách khác, nó nhắc nhở máy móc rằng chúng đang có một ông chủ là con người", Jack Dennerlein, chuyên gia nghiên cứu về việc con người tương tác với máy tính tại trường sức khỏe cộng đồng của Harvard, chia sẻ trên báo The New York Times. Dennerlein cho biết chính phím Esc đã góp phần thúc đẩy cuộc cách mạng máy tính vào thập niên 70 và 80 của thế kỷ trước. Hoặc như trong phim 2001: A Space Odyssey năm 1968, Esc có thể dừng cả hệ thống nổi loạn Hal trong tích tắc (các chuyên gia điện ảnh đã bình chọn cảnh máy tính Hal phát điên trong phim này là cảnh quan trọng nhất trong lịch sử phim khoa học viễn tưởng).

Esc ra đời năm 1960 khi kỹ sư Bob Bemer cố giải quyết vấn đề "tháp Babel": máy tính từ những nhà sản xuất khác nhau phải giao tiếp với nhiều loại code (mã) khác nhau. Ông phát minh phím Esc như một cách để các lập trình viên chuyển đổi nhanh chóng từ loại code này sang loại code khác. Sau đó, khi mã máy tính được chuẩn hóa (nhờ công lớn của chính Bemer), Esc đóng vai trò như một nút làm gián đoạn một hoạt động đang diễn ra trên máy.

Vì sao phím có tên Escape? Berner có thể đã dùng từ khác là Interrupt (gián đoạn) nhưng sau đó ông chọn từ Esc, phản ánh việc ai cũng có lúc cần được "giải thoát" khỏi một rắc rối nào đó. Từ "Escape" cũng thể hiện tính cách hay lo xa của Berner, như từ những năm 70 của thế kỷ trước, ông đã đưa ra cảnh báo về sự cố Y2K, rằng thảm họa máy tính sẽ xảy ra vào năm 2000 khi máy tính diễn giải con số 00 là năm 1900.

Ngày nay, máy tính đã hoạt động đáng tin cậy hơn và ít người cần đến phím giúp họ thoát khỏi tình trạng bất ổn nào đó. Nhưng Bob Frankston, chuyên gia lập trình, nhấn mạnh:. "Việc có một nút mang ý nghĩa 'giải thoát tôi khỏi sự cố này' bao giờ cũng cần thiết trên máy tính và cả trong cuộc sống".